ΕΝΔΟΜΗΤΡΙΩΣΗ
Η ενδομητρίωση είναι η έκτοπη ανάπτυξη βλεννογόνου ενδομητρικού τύπου , εκτός της ενδομήτριας κοιλότητας . Ουσιαστικά η ενδομητρίωση δεν είναι τίποτα άλλο από την ανάπτυξη αποικιών κυττάρων εκτός της κοιλότητας της μήτρας. Τα συγκεκριμένα κύτταρα θα έπρεπε να βρίσκονται εντός της κοιλότητας της μήτρας και να αποτελούν αυτό που αποκαλούμε ως ενδομήτριο. Το ενδομήτριο είναι ένα είδος επιθηλιακού ιστού ενώ η υπόλοιπη μήτρα όπως γνωρίζουμε αποτελείται από λείο μυϊκό ιστό. Υπήρχαν κατά καιρούς πολλές θεωρίες που προσπαθούσαν να εξηγήσουν το πώς είναι δυνατόν αυτά τα κύτταρα να αναπτύσσονται σε άλλα σημεία εκτός της κοιλότητας της μήτρας, η επικρατέστερη θεωρία αυτή τη στιγμή έχει να κάνει με ένα είδος μεταστάσεων (ενός μηχανισμού παρόμοιου με τις μεταστάσεις που δίνουν οι καρκινικοί όγκοι μέσω των αιμοφόρων αγγείων ). Ουσιαστικά αυτό που συμβαίνει είναι πως κύτταρα από το εσωτερικό της κοιλότητας της μήτρας διαφεύγουν μέσω των αιμοφόρων αγγείων και πηγαίνουν να σχηματίσουν αποικίες σε άλλα όργανα τα οποία γειτνιάζουν ή μερικές φορές βρίσκονται και σε απόσταση από την μήτρα.
Κύριες εστίες ανάπτυξης ενδομητρίωσης είναι οι ωοθήκες, οι σάλπιγγες , το παχύ έντερο, το επίπλουν και λοιπά. Η ενδομητρίωση παρουσιάζεται σε αρκετά μεγάλη συχνότητα και εμφανίζεται κυρίως σε ηλικίες μεταξύ 25 και 48 ετών. Είναι πιο συχνή στις χώρες του δυτικού κόσμου και στη λευκή φυλή. Παράγοντες που είναι προδιαθεσικοί όσων αφορά την ύπαρξη ενδομητίωσης είναι γυναικολογικές επεμβάσεις , η υστεροσαλπιγγογραφια. κλπ.
Τα χαρακτηριστικά των εστιών ενδομητρίωσης είναι κυανέρυθρες μάζες κυττάρων που μεγαλώνουν σιγά σιγά με το πέρασμα του χρόνου. Στην περίπτωση που υπάρχουν εστίες ενδομητρίωσης στις ωοθήκες υπάρχει η δυνατότητα δημιουργίας μικρών ή μεγαλύτερων κυστών με χαρακτηριστικό σοκολατοειδές περιεχόμενο και χαρακτηριστική συνήθως εικόνα στο υπερηχογράφημα πυέλου.
Τα κύρια κλινικά συμπτώματα είναι πόνος και δυσμηνόρροια η οποία αρχίζει γύρω στις πέντε με επτά ημέρες πριν την έναρξη της εμμήνου ρύσεως. Αλλά συμπτώματα είναι η επώδυνη αφόδευση , η δυσπαρεύνια δηλαδή ο πόνος κατά τη σεξουαλική επαφή και η οι μηνορραγίες, δηλαδή η αύξηση της ποσότητας του αίματος κατά τη διάρκεια της περιόδου.
Η διάγνωση μπορεί να δίνει με λαπαροσκόπηση η οποία είναι μια καινούργια τεχνική η οποία βασίζεται στην εισαγωγή μιας κάμερας με ψυχρό φωτισμό από τον ομφαλό και η προσπάθεια εντόπισης στην κοιλιακή χώρα και στην πύελο εστιών ενδομητρίωσης. Αυτή τη στιγμή στην Αμερική και στην Δυτική Ευρώπη είναι η λαπαροσκόπηση ο κύριος τρόπος διάγνωσης των περιπτώσεων ενδομητρίωσης . Υπερηχογραφικά μπορεί να διαγνωστεί μόνο στην περίπτωση που έχουνε σοκολατοειδείς όπως προαναφέραμε κύστες στη μία ή και στις δύο ωοθήκες.
Υπάρχουν διάφορα στάδια βαρύτητας της νόσου τα οποία αρχίζουν από ένα ελαφρό στάδιο με επιφανειακές αλλοιώσεις εντοπισμένες στη πύελο, η μέτρια όταν έχουμε χαρακτηριστικές ουλές και συμφύσεις και η βαρεία εδομητρίωση στην οποία έκτος των άλλων υπάρχουν σοκολατοειδείς κύστες ,εναποθέσεις κυττάρων του ενδομήτριου στο παχύ έντερο, στο ουροποιητικό σύστημα και λοιπά. Πολύ σπάνια έχουν διαπιστωθεί μακρινές εστίες ενδομητρίωσης όπως ας πούμε στους πνεύμονες.
Ένα κύριο χαρακτηριστικό που πρέπει να εντοπίσουμε είναι ότι σε μεγάλο μέρος των ζευγαριών που έχουν προβλήματα υπογονιμότητας γίνεται ο εντοπισμός κατά τη διάρκεια της λαπαροσκόπησης εστιών ενδομητρίωσης. Οι εστίες αυτές μπορεί να έχουν προκαλέσει συμφύσεις και η ανατομία της πυέλου να είναι τελείως ή μερικώς αλλοιωμένη.
Σπάνιες επιπλοκές είναι η ρήξη της σοκολατοειδούς κύστης η οποία μπορεί να προκαλέσει ακόμα και περιτονίτιδα , φλεγμονές και κακοήθης εξαλλαγή.
Η θεραπεία της ενδομητρίωσης θα μπορούσε να είναι δύο ειδών ή και συνδυασμός τους,θα μπορούσε να είναι χειρουργική, φαρμακευτική ή και συνδυασμός των δύο. Η φαρμακευτική έχει να κάνει με τη χρήση αναλγητικών . Επίσης μπορεί να χρησιμοποιηθούν GNRH ανάλογα, τα οποία είναι ουσίες, οι οποίες μπορούν να βρεθούν σε μορφή χαπιών ή αινέσιμες και να προκαλέσουν μία φαρμακευτική εμμηνόπαυση, αλλά τα φάρμακα αυτά ενώ καλυτερεύουν τα συμπτώματα δε μπορούν να χρησιμοποιηθούν δυστυχώς για χρονική διάρκεια μεγαλύτερη των έξι μηνών. Ο λόγος είναι ότι η μεγαλύτερη διάρκεια χρήσης των φαρμάκων αυτών μπορεί να προκαλέσει κακοήθεια στις ωοθήκες.
Φάρμακα που σε μερικές περιπτώσεις μπορούν να χρησιμοποιηθούν είναι η ΝΤΑΝΑΖΟΛΗ, και έχει ρόλο αντιγονοδοτοτροπικό. Η χρήση της πρέπει να μην ξεπερνά τη διάρκεια των 4-6 μηνών. Όμως το συγκεκριμένο φάρμακο μπορεί να προκαλέσει αύξηση της τριχοφυΐας, βράχος φωνής, ξηρότητα δέρματος και ακμή. Επίσης είναι πολύ σημαντικό σε περιπτώσεις χρήσης ΝΤΑΝΑΖΟΛΗΣ να ελέγχουμε και τα ηπατικά ένζυμα τουλάχιστον μια φορά το δίμηνο.
Η χειρουργική λύση τις περισσότερες φορές είναι καλύτερη σε περιπτώσεις ύπαρξης ενδομητρίωσης. Με λαπαροσκοπική επέμβαση μπορούμε να διαγνώσουμε καταρχήν τη νόσο και μετά με διάφορες σύγχρονες τεχνικές, όπως με τη χρήση LEISER, Ηλίου ή ακόμα και Διαθερμίας, να κάψουμε τις εστίες. Επίσης με τη χρήση σύγχρονων τεχνικών της επεμβατικής λαπαροσκοπικής χειρουργικής θα μπορούσαμε να κάνουμε λύση συμφύσεων και προσπάθεια αποκατάστασης της ανατομίας της γυναικείας πυέλου.
Η ενδομητρίωση είναι μια παθολογία, η οποία, όπως είπαμε και παραπάνω, είναι άμεσα συνδεδεμένη με την υπογονιμότητα. Στις περιπτώσεις που εντοπιστεί και διαγνωστεί μέσω της διαγνωστικής υστεροσκόπισης η ύπαρξη ενδομητρίωσης, η αντιμετώπιση πρέπει να είναι άμεση και ένα λαπαροσκοπικό χειρουργείο να μετατραπεί σε επεμβατικό προκειμένου να δώσουμε τη δυνατότητα στη συγκεκριμένη ασθενή να αυξήσει τις πιθανότητες της, όσο το δυνατόν περισσότερο, για την απόκτηση ενός παιδιού. Σε μερικές περιπτώσεις ο λόγος που η ενδομητρίωση μπορεί να προκαλέσει υπογονιμότητα είναι αδιευκρίνιστος. Σε άλλες όμως περιπτώσεις ο λόγος είναι μηχανικός, γιατί λόγω των συμφύσεων, οι οποίες πολύ συχνά είναι αρκετά πλατιές, θα μπορούσαμε να πούμε πως μπλοκάρουν τους ωαγωγούς, δηλαδή τις σάλπιγγες, μη δίνοντας τη δυνατότητα συνεύρεσης σπερματοζωαρίων με τα ωάρια.
Πολλές γυναίκες που πάσχουν από ενδομητρίωση καταλήγουν στην εξωσωματική γονιμοποίηση.Ακόμα και μετά από την επέμβαση κάποιες άλλες μετά από λαπαροσκόπιση και επέμβαση για τη λύση συμφύσεων ή καταστροφής των εστιών ενδομητρίωσης μπορούν να συλλάβουν φυσιολογικά ή με τη βοήθεια σπερματεγχύσεως. Η ενδομητρίωση είναι μια οντότητα η οποία ταλαιπωρεί εκατομμύρια γυναίκες στην εποχή μας. Αλλά η σύγχρονη μαιευτική γυναικολογία έχει φτάσει σε στάδια τεχνολογικά τέτοια που μπορεί να βοηθήσει αρκετά τις γυναίκες αυτές έτσι ώστε να μειώσουν τα συμπτώματα έως και να τα εξαφανίσουν. Και ακόμα να πετύχουν το επιθυμητό αποτέλεσμα, που είναι να τεκνοποιήσουν.