Στόχος των μεθόδων υποβοηθούμενης αναπαραγωγής είναι η προσφορά υψηλών ποσοστών επιτυχίας χωρίς αλόγιστη χρήση και καταστροφή εμβρύων με ταυτόχρονη αποφυγή πολυδύμων κυήσεων. Η δυνατότητα κατάψυξης ωαρίων συμβάλλει ουσιαστικά στην κατεύθυνση αυτή. Στις δυτικοευρωπαϊκές χώρες, ολοένα και περισσότερες γυναίκες επιλέγουν να αποκτήσουν παιδί μετά τα τριάντα. Το 9% των γυναικών κάνουν το πρώτο τους παιδί μετά την ηλικία των 35,ποσοστό που έχει διπλασιαστεί τα τελευταία είκοσι χρόνια. Αυτές είναι οι τυχερές, γιατί υπάρχει ένας μεγάλος αριθμός γυναικών, που δεν θα καταφέρουν να τεκνοποιήσουν ποτέ.
Eίναι περιττό να αναφέρει κανείς τα αυξημένα ποσοστά αποβολών και χρωμοσωμικών ανωμαλιών των εμβρύων σε γυναίκες ηλικίας άνω των σαράντα.
Δυστυχώς, δεν υπάρχει θεραπεία για την αντιμετώπιση της ωοθηκικής ανεπάρκειας.
Η λύση είναι η χρήση δανεικών ωαρίων. Έτσι όμως τα παιδιά γενετικά δεν έχουν σχέση με την μητέρα. Υπάρχουν άλλωστε δυσκολίες στην ανεύρεση γυναικών, οι οποίες θα θελήσουν να γίνουν δότριες ωαρίων.
Μια «καινοτόμος» στρατηγική για διατήρηση της γονιμότητας θα μπορούσε να είναι η κατάψυξη των ωαρίων των γυναικών σε νεαρή ηλικία.
M’αυτό τον τρόπο, όταν έρθει η κατάλληλη στιγμή, μπορεί να γίνει η απόψυξη και γονιμοποίηση των ωαρίων αυτών και η μεταφορά τους στην μήτρα της γυναίκας. .
Η πρώτη επιτυχής κύηση, μετά από κατάψυξη ωαρίων, ανακοινώθηκε πριν από είκοσι χρόνια περίπου. Τα αποτελέσματα της διαδικασίας αυτής ήταν όμως φτωχά με ποσοστά επιτυχίας (κάτω από 10%).
Πρόσφατα, Ιάπωνες και Αμερικανοί επιστήμονες ανακοίνωσαν μια νέα επαναστατική τεχνική την «vitrification» για την κατάψυξη ωαρίων με την οποία τα ποσοστά κυήσεων ξεπερνούν το 50%. Αυτή η μέθοδος είναι πλέον διαθέσιμη και στην Ελλάδα όπου εφαρμόζεται με επιτυχία.
Προς το παρόν, η μέθοδος χρησιμοποιείται κυρίως σε γυναίκες, που πρόκειται να υποβληθούν σε χημειοθεραπεία ή ακτινοθεραπεία.Στην Ιταλία, η μέθοδος της κατάψυξης ωαρίων βρίσκεται σε μεγάλη ανάπτυξη λόγω του νομικού πλαισίου της χώρας και το οποίο απαγορεύει την κατάψυξη εμβρύων.
Ηθικά είναι προτιμότερο να καταψύχονται τα πλεονάζοντα ωάρια, (δηλαδή γαμέτες) παρά τα υπεράριθμα έμβρυα. Τα ωάρια είναι κύτταρα με μεγάλη περιεκτικότητα σε νερό με αποτέλεσμα να καταστρέφεται εύκολα η μεμβράνη τους λόγω δημιουργίας κρυστάλλων κατά την διαδικασία κατάψυξης και απόψυξής τους. Με την μέθοδο vitrification επιτυγχάνεται επιβίωση των ωαρίων κατά 70%. Πρόσφατα, Ιάπωνες ερευνητές ανακοίνωσαν ποσοστά επιβίωσης της τάξης του 95%.
Είναι σημαντικό να καταλάβει κανείς ότι για την γονιμότητα, κυρίαρχο ρόλο παίζει η ηλικία των ωαρίων και όχι η ηλικία της μήτρας, δηλαδή της γυναίκας στην οποία αυτά θα μπουν.
Δίνεται έτσι η δυνατότητα σε νέες γυναίκες που προβλέπουν ότι θα αργήσουν να τεκνοποιήσουν, να διατηρήσουν τα ωάρια τους ώστε να διατηρηθεί η γονιμότητά τους. Καθώς οι εξελίξεις στην υποβοηθούμενη αναπαραγωγή καλπάζουν, εμφανίζονται παράλληλα προβληματισμοί και ηθικά διλήμματα: είναι άραγε όλα αυτά ουσιαστικά ή αποτελούν αποδείξεις της ματαιοδοξίας μας να επιβληθούμε στη φύση; Υπάρχουν επιστήμονες που πιστεύουν ότι απλά πρέπει να τονίσουμε πόσο σημαντικό παράγοντα παίζει ο ρόλος της ηλικίας για την γονιμότητα της γυναίκας.
Τα MME προβάλουν δυσανάλογα την αύξηση των ποσοστών επιτυχίας των μεθόδων υποβοηθούμενης αναπαραγωγής, αντί να τονίζουν πόσο δραματικά μειώνεται η γονιμότητα μετά τα σαράντα.
Διαφημίζονται οι επιτυ- χημένες κυήσεις διαση- μοτήτων σε μεγάλη ηλικία, χωρίς παράλληλα να γίνεται αναφορά των δυσκολιών μέχρι την σύλληψη. Οι λόγοι που οδηγούν μια γυναίκα να θέλει να τεκνοποιήσει σε μεγαλύτερη ηλικία, είναι σύνθετοι: Η ανάγκη για οικονομική εξασφάλιση, η αναζήτηση επαγγελματικής καταξίωσης, η πρόσβαση σε μεθόδους αντισύλληψης και η αστάθεια των διαπροσωπικών σχέσεων αποτελούν κάποιους από τους παράγοντες αυτούς. Είναι αναγκαία η κρατική υποστήριξη της μητρότητας ώστε να μην πρέπει να θυσιάζεται η καριέρα της γυναίκας. Σίγουρα χρειάζεται μελέτη για τις κοινωνικές αυτές αλλαγές.
Η κατάψυξη ωαρίων δίνει λύση σε γυναίκες που δεν έχουν βρει τον κατάλληλο σύντροφο ή θα ήθελαν να καθυστερήσουν την τεκνοποίηση για οποιοδήποτε λόγο.
Στην Ευρώπη και Αμερική και τώρα και στην Ελλάδα, αναπτύσσονται ιδιωτικές τράπεζες φύλαξης ωαρίων.
Βεβαίως κάποιοι πιστεύουν ότι αυτές έχουν περιορισμένη αξία, αφού για να υπάρχουν υψηλά ποσοστά επιτυχίας πρέπει οι γυναίκες να καταψύχουν τα ωάρια τους κατά προτίμηση πριν την ηλικία των τριανταεφτά ετών. Aυτό μπορεί να λυθεί, αν ευαισθητοποιηθούν οι γυναίκες έγκαιρα, με την κατάλληλη ενημέρωση.
Αναμένεται πάντως μεγάλη αύξηση στην χρήση της μεθόδου αυτής για τα επόμενα χρόνια. Η χρήση βλαστικών κυττάρων από το δέρμα και η μετατροπή τους σε «τεχνιτούς γαμέτες»,δηλ. σε ωάρια και σπερματοζωάρια βρίσκεται υπό διερεύνηση. Επιστήμονες πιστεύουν ότι σε 5-10 χρόνια η εξέλιξη αυτής της τεχνικής ίσως δώσει λύση σε πολλά προβλήματα υπογονιμότητας. Προς το παρόν, η πρόνοια κατάψυξης ωαρίων σε οργανωμένα κέντρα υποβοηθούμενης αναπαραγωγής, μπορεί να συμβάλλει στην διατήρηση γονιμότητος σε σχετικά μεγαλύτερες ηλικίες όπου αυτό είναι επιθυμητό ή αναγκαίο.